အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံအား တာလီဘန်တို့သိမ်းပိုက်ပြီး တစ်ရက်အကြာ ကဘူးလ်မြို့အခြေအနေ

ကဘူးလ်၊ သြဂုတ် ၁၇ ရက် (ဆင်ဟွာ)

တာလီဘန်တပ်များက ပြီးခဲ့သည့် တနင်္ဂနွေနေ့တွင် အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံမြို့တော် ကဘူးလ်မြို့ အား သိမ်းပိုက်လိုက်ပြီးနောက် မငြိမ်မသက်ဖြစ်ပွားနေသော အာဖဂန်အခြေအနေကို နိုင်ငံများစွာနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများစွာက အနီးကပ်စောင့်ကြည့်ခဲ့ကြသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန နှင့် ပန်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်တို့မှ ပူးတွဲထုတ်ပြန်သည့်ကြေညာချက်တွင် “ လက်ရှိအချိန်၌ မိမိတို့အနေဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံသားများ နှင့် မဟာမိတ်လူပုဂ္ဂိုလ်များကို ဟာမစ်ကာဇိုင်းနိုင်ငံတကာလေဆိပ်မှတစ်ဆင့် အရပ်ဖက်နှင့် တပ်မတော်လေယာဉ်များဖြင့် ဘေးကင်းစွာထွက်ခွါနိုင်ရေးကို အဆင့်ဆင့်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း” ထုတ်ပြန်ထားသည်။

အဆိုပါ လုပ်ဆောင်ချက်များအဆင်ပြေချောမွေ့စေရန် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် နောက်ထပ် ၄၈ နာရီအတွင်း လုံခြုံရေး အကြောင်းပြချက်ဖြင့်တပ်ဖွဲ့ဝင်ပေါင်း ၆,၀၀၀ ကျော် ထပ်မံတိုးမြှင့်ချထားမည်ဖြစ်ပြီး
လေကြောင်းထိန်းချုပ်မှုကိုရယူထားမည်ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင်ပါရှိသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံသားထောင်ပေါင်းများစွာနှင့် ကဘူးလ်ရှိ အမေရိကန်နိုင်ငံဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်သည့် ဒေသခံဝန်ထမ်းများနှင့် ၎င်းတို့၏ မိသားစုများ အပါအဝင် အခြား ကာကွယ်ပေးရန်လိုအပ်သည့် အာဖဂန်လူမျိုးများအား မကြာမီ ရက်များအတွင်း နိုင်ငံမှ ထွက်ခွါရန်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ၊ ထို့အပြင် မိမိတို့အနေဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ ၏ အထူးရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ခွင့်ဗီဇာရထားသည့် အာဖဂန်လူမျိုးထောင်ပေါင်းများစွာကို ဘေးလွတ်ရာကိုအမြန်ပို့ဆောင်ပေးသွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ဆက်လက် ဖော်ပြထားသည်။

ပြင်သစ်နိုင်ငံ၏ ဥရောပနှင့် နိုင်ငံခြားရေးရာဝန်ကြီးဌာနကလည်း “ ပြင်သစ်နိုင်ငံအစိုးရက ၎င်းတို့နိုင်ငံ ၏ သံရုံးအား ကဘူးလ် နိုင်ငံတကာ လေဆိပ်ကိုပြောင်းရွှေ့သွားရန်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံမှ ပြင်သစ်နိုင်ငံသားများထွက်ခွါနိုင်ရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်ပေးမည်ဟု ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
ပြင်သစ်နိုင်ငံစစ်ဘက်ဝန်ကြီးဌာနကလည်း “မကြာမီနာရီပိုင်းအတွင်း ပြင်သစ်တပ်မတော်မှ စစ်ကူများနှင့် လေကြောင်းအထောက်အပံ့များအား အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု UAE သို့ ပို့လွှတ်ပေးမည် ဖြစ်သောကြောင့် အဘူဒါဘီမှ ပထမဆုံး ထွက်ခွါမှုများအားစတင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းထုတ်ပြန်သည်။
တနင်္လာနေ့ မနက်ပိုင်းတွင် သြစတြေးလျ ဝန်ကြီးချုပ် စကော့မောရစ်ဆင် က အမျိုးသားလုံခြုံရေး အစိုးရအဖွဲ့အစည်းအဝေးပြုလုပ်ပြီး အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံမှ ထွက်ခွါမည့်အစီအစဉ်အား အသေးစိတ်အချက်အလက်များအားပြောကြားမည်မဟုတ်ဘဲ ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြည်တွင်းမီဒီယာများအား ပြောကြားခဲ့သည်။

ကာတာနိုင်ငံ၏ မြို့တော် ဒိုဟာရှိ တာလီဘန်နိုင်ငံရေးအဖွဲ့ရုံးမှ ပြောခွင့်ရ Muhammad Naeem ကတာလီဘန်များသည် ကဘူးလ်မြို့ရှိ သံရုံးများ၊ သံတမန်များ နှင့် နိုင်ငံခြားသားမျာအား အန္တရာယ်ပြုမည်မဟုတ်ကြောင်း ၊ အာဖဂန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံခြုံရေးကိုထိန်းသိမ်းသွားမည်ဟုကတိပြုကြောင်း တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ၎င်း၏ တွစ်တာစာမျက်နှာတွင်ရေးသားခဲ့သည်။

အီရန်နိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Mohammad Javad Zarif က အီရန်နိုင်ငံအနေဖြင့် အာဖဂန်နိုင်ငံသမ္မတဟောင်း ဟာမစ်ကာဇိုင်း ၏ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုကောင်စီ ဖွဲ့စည်းရေးကြေညာချက်အား ကြိုဆို‌ကြောင်း ထိုမှတစ်ဆင့် ဆွေးနွေးမှုများကို ဆောင်ရွက်ကာ အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ၏ ငြိမ်းချမ်းစွာအသွင်ကူးပြောင်းရေးကို ဦးတည်နိုင်ရန် မိမိတို့အနေဖြင့်မျှော်လင့်ပါကြောင်း ပြီးခဲ့သည့် တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့အပြင် အီရန်နိုင်ငံက ငြိမ်းချမ်းရေးကိုဖော်ဆောင်သည့်ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများ အတွက် အသင့်ရှိနေကြောင်းဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။
တာလီဘန်များက အာဖဂန်နိုင်ငံမြို့တော်အား သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ပြီးနောက် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီက တနင်္လာနေ့မနက်တွင် အရေးပေါ်အစည်းအဝေးကျင်းပရန် ရှိသည်။

တနင်္ဂနွေနေ့တွင်ထုတ်ပြန်သည့် သတင်းထဲတွင် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတားရက်စ်က အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံတွင် ရုတ်ချည်းပြောင်းလဲမှုများပေါ်မူတည်ပြီး တာလီဘန်များနှင့်အခြားအဖွဲ့များအားလုံးကို ပြည်သူများ၏ အသက်အိုးအိမ်များအားကာကွယ်ရန် အလို့ငှာ အညင်သာဆုံးကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းကြရန်နှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်များကိုလည်း ဖြည့်ဆည်းသွားရန်တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂအနေဖြင့်ငြိမ်းချမ်းစွာ ကူးပြောင်းရေးကို ကူညီအားပေးသွားမည်ဖြစ်ပြီးအာဖဂန်နိုင်ငံသားများ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးငယ်များအား ၏ အခွင့်အရေးကို မြှင့်တင်သွားရန်၊ ကယ်ဆယ်ရေးဆိုင်ရာ လူသားခြင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများအား‌ထောက်ပံ့ပေးရန် နှင့် လိုအပ်နေသည့် နိုင်ငံသားများအား အ‌‌ရေးပေါ် အကူအညီ များကို ပံ့ပိုးသွားရန် ဆုံးဖြတ်ထားကြောင်း ၎င်းက ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့် တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ကာတာနိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံသားများ၏ လုံခြုံမှုအား အထူးအလေးထားရန် တိုက်တွန်းပြောကြားခဲ့ပြီး အာဖဂန် နိုင်ငံအတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်တည်ငြိမ်ရေး ကို‌ ဆောင်ရွက်ပြီး နိုင်ငံရေးအဖွဲ့များအားလုံးပါဝင်သည့် နိုင်ငံရေးရာ အဖြေရှာရန် နည်းလမ်းတစ်ခုအဖြစ် အာဏာကို ငြိမ်းချမ်းစွာအသွင်ကူပြောင်းရန် ၎င်းတို့၏ တရားဝင် website တွင် ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

အလားတူ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနကလည်း ပါကစ္စတန်နိုင်ငံအနေဖြင့် နိုင်ငံရေးရာကူးပြောင်းမှုအား ဆက်လက်ထောက်ပံ့သွားမည်ဖြစ်ပြီး အာဖဂန်နိုင်ငံသားများအားလုံး ဘက်ပေါင်းစုံမှ အတူတကွ လက်တွဲကာ ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန်မျှော်လင့်ပါကြောင်း တနင်္ဂနွေနေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ကြေညာချက်ထဲ၌ ဖော်ပြပါရှိသည်။
တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် အာဖဂန်ပြည်သူများ၏ ရွေးချယ်မှုများကို လေးစားကြောင်း နှင့် အာဖဂန်အခြေအနေတွင် ချောမွေ့သည့် အသွင်ကူးပြောင်းရေးအတွက် မျှော်လင့်ကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ဩဂုတ် ၁၆ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ (Xinhua)
————————————
(English Version)
GLOBALink |Day one after Taliban enters Kabul
KABUL, Aug. 16 (Xinhua) — Countries and international organizations closely observing the unfolding situation in Afghanistan have swiftly reacted to Taliban forces entering the capital Kabul on Sunday.
The U.S. State Department and the Pentagon issued a joint statement, saying, “At present we are completing a series of steps to secure the Hamid Karzai International Airport to enable the safe departure of U.S. and allied personnel from Afghanistan via civilian and military flights.”
The United States will expand its security presence to nearly 6,000 troops over the next 48 hours, with a mission focused solely on facilitating these efforts, and will take over air traffic control, according to the statement.
Thousands of U.S. citizens, locally employed staff of the U.S. mission in Kabul and their families, and “other particularly vulnerable Afghan nationals” would be transferred out of the country in the coming days, it said, adding, “And we will accelerate the evacuation of thousands of Afghans eligible for U.S. Special Immigrant Visas.”
France’s Ministry of Europe and Foreign Affairs also published a statement, saying that the government had decided to relocate its embassy to the international airport in Kabul to facilitate the evacuation of French nationals from Afghanistan.
The French Ministry of Armed Forces “will deploy military reinforcements and air assets to the United Arab Emirates in the coming hours, so that the first evacuations to Abu Dhabi can begin,” it added.
On Monday morning, Australian Prime Minister Scott Morrison told local media that the National Security Cabinet meeting will convene to review a plan for evacuation out of Afghanistan, without providing details of the operations.
Muhammad Naeem, a spokesman for the Taliban’s political office in Qatar’s capital Doha, tweeted Sunday that there is no danger to embassies, diplomatic missions and foreign nationals in Kabul, pledging that the Taliban will maintain security across the country.
Iranian Foreign Minister Mohammad Javad Zarif said Sunday that Iran welcomes the announcement of former Afghan President Hamid Karzai about forming a “coordination council,” noting, “We hope that it can lead to dialogue and a peaceful transition in Afghanistan.”
He added that his country stands ready to “continue its peacemaking efforts.”
After the Taliban advanced into the Afghan capital, the United Nations Security Council scheduled an emergency meeting for Monday morning.
According to a press release issued on Sunday, UN Secretary-General Antonio Guterres is following the rapidly evolving situation in Afghanistan, and urges the Taliban and all other parties to exercise utmost restraint to protect lives and ensure that humanitarian needs can be addressed.

The UN remains determined to contribute to a peaceful settlement, promote the human rights of all Afghans, notably women and girls, and provide life-saving humanitarian assistance and critical support to civilians in need, he added.
Also on Sunday, the Qatari Ministry of Foreign Affairs stressed the need to ensure the safety of civilians in Afghanistan, calling for a peaceful transfer of power to pave the way for a political settlement which involves all Afghan parties and achieves security and stability in the country, according to a statement on its official website.
Likewise, the Pakistani Foreign Ministry said that the country will continue to support a political settlement and hopes that all Afghan sides will work together to resolve the internal political crisis, according to a statement issued on Sunday.
Produced by Xinhua Global Service