တရုတ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရှီကျင့်ဖိန်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတ ဘိုင်ဒန် လီမာမြို့၌ တွေ့ဆုံဆွေးနွေး

လီမာ၊ နိုဝင်ဘာ ၁၇ ရက် (ဆင်ဟွာ)

တရုတ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရှီကျင့်ဖိန်သည် အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတ ဘိုင်ဒန်နှင့် လီမာမြို့၌ နိုဝင်ဘာ ၁၆ ရက် ညနေပိုင်းက တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။ထိုသို့ တွေ့ဆုံရာတွင် ရှီကျင့်ဖိန်က လွန်ခဲ့သည့် ၄ နှစ်ကြာကာလက တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးသည် အတက်အကျအပြောင်းအလဲများကို ဖြတ်သန်းခဲ့ရသော်လည်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ရာ ယေဘုယျအားဖြင့် တည်ငြိမ်မှုကို ဖော်ဆောင်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ထောက်ပြ ပြောကြားခဲ့သည်။ မိမိတို့အနေဖြင့် နှစ်ဖက်အဖွဲ့ကို လမ်းညွှန်ကာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုမှတစ်ဆင့် တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး၏ လမ်းညွှန်အခြေခံမူအချို့ကို အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း၊ နှစ်နိုင်ငံ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မှန်ကန်သည့်လမ်းကြောင်းသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိအောင် အတူတကွ တွန်းအားပေးခဲ့ရာ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှု ယန္တရား ၂၀ ကျော်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်မှုနှင့် အသစ်တည်ဆောက်မှုပြုနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ သံတမန်ရေး၊ လုံခြုံရေး၊ ကုန်သွယ်စီးပွား၊ ဘဏ္ဍာရေး၊ ငွေကြေး၊ စစ်ရေး၊ မူးယစ်တားမြစ်တိုက်ဖျက်ရေး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး၊ ဥတုရာသီပြောင်းလဲမှု၊ လူမှုယဉ်ကျေးမှု စသည့် ကဏ္ဍများတွင် အပြုသဘောအောင်မြင်မှုရလဒ်များ ရရှိခဲ့ပါကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

လွန်ခဲ့သည့် ၄ နှစ်က အတွေ့အကြုံများကို အနှစ်ချုပ်သုံးသပ်မှုပြုကာ လမ်းစသစ်များအတွက် လိုအပ်သည်များကို မှတ်သားထိုက်ကြောင်း၊ အနည်းဆုံး အောက်ပါအချက်များ ပါဝင်သည်ဟု မိမိအနေဖြင့် ယူဆကြောင်း ရှီကျင့်ဖိန်က ပြောကြားခဲ့သည်။

ပထမအနေဖြင့် မှန်ကန်သည့် မဟာဗျူဟာ သိမြင်မှု ရှိရမည် ဖြစ်သည်ဟု ရှီကျင့်ဖိန်က ပြောကြားခဲ့သည်။ “သူးဆီအီဒီးစ်ထောင်ချောက် (Thucydides Trap)” သည် သမိုင်း၏ ကံကြမ္မာမဟုတ်ကြောင်း၊ “စစ်အေးတိုက်ပွဲ” သည် တိုက်၍မရသလို တိုက်၍လည်းအနိုင်မရကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ထိန်းချုပ်ဟန့်တားခြင်းသည် ဉာဏ်အမြော်အမြင်မရှိခြင်းဖြစ်ပြီး လက်ခံ၍မရသလို ပို၍ပင် အောင်မြင်မည်မဟုတ်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ဒုတိယအနေဖြင့် ဆိုခဲစေ မြဲစေ၊ အပြောနှင့်အလုပ် ကိုက်ညီပြတ်သားမှု ရှိရမည်ဖြစ်သည်ဟု ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။ လူဆိုသည်မှာ ကတိသစ္စာစောင့်တည်ခြင်းမရှိပါက ရပ်တည်၍ မရကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံသည် အပြောနှင့်အလုပ် ကိုက်ညီအောင် အစဉ်အမြဲ လုပ်ဆောင်သော်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံဘက်က အပြောတစ်မျိုး၊ အလုပ်တစ်မျိုး အမြဲလုပ်ဆောင်နေရာ အမေရိကန်၏ ပုံရိပ်အပေါ် လွန်စွာ အကျိုးမဖြစ်ထွန်းစေသလို နှစ်ဖက် အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုကိုလည်း ထိခိုက်စေကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

တတိယအနေဖြင့် တန်းတူညီတူ အပြန်အလှန် ဆက်ဆံရမည် ဖြစ်သည်ဟု ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်-အမေရိကန် နိုင်ငံကြီး နှစ်နိုင်ငံ ကူးလူးဆက်ဆံမှုတွင် မည်သည့်ဘက်ကမျှ မိမိ၏ သဘောဆန္ဒအတိုင်း တစ်ဖက်သားအား ပြုပြင်ပြောင်းလဲ၍မရသလို “အင်အား အနေအထား” ဟူသောအဆိုဖြင့် တစ်ဖက်သားအား ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်၍လည်း မရကြောင်း၊ မိမိနိုင်ငံ၏ ဦးဆောင်မှုနေရာအနေအထားကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် တစ်ဖက်သား၏ တရားဝင်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အခွင့်အလမ်းကို ပိတ်ပင်ရန်မှာ ပို၍ပင်မရကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

စတုတ္ထအနေဖြင့် အနီရောင်စည်း၊ အောက်ထစ်စည်းကို စိန်ခေါ်၍ မရကြောင်း ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်-အမေရိကန်သည် နိုင်ငံကြီး နှစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ရာ အချို့ ပဋိပက္ခ၊ ကွဲလွဲမှုများမှာ ရှောင်လွှဲ၍ မရကြောင်း၊ သို့သော် ဗဟိုအကျိုးစီးပွားကို အပြန်အလှန် ထိခိုက်နစ်နာအောင်လုပ်ဆောင်၍မရသလို ပဋိပက္ခ၊ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုများ ပို၍ပင် လုပ်ဆောင်၍ မရကြောင်း၊ တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်းအခြေခံမူနှင့် တရုတ်-အမေရိကန် ပူးတွဲ ကြေညာချက် ၃ ရပ်သည် နှစ်ဖက် ဆက်ဆံရေး၏ နိုင်ငံရေးအခြေခံဖြစ်ရာ မလွဲမသွေ စောင့်စည်းလိုက်နာရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုင်ဝမ်အရေး၊ ဒီမိုကရေစီ လူ့အခွင့်အရေး၊ လမ်းစဉ်စနစ်၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအခွင့်အရေးသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အနီရောင်စည်းမျဉ်း ၄ ခု ဖြစ်ပြီး စိန်ခေါ်ခွင့်ပြုမည်မဟုတ်ကြောင်း၊ ဤသည်မှာ တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး၏ အရေးကြီးဆုံး အကာအရံနှင့် လုံခြုံရေးကွန်ရက် ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ပဉ္စမအနေဖြင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို ပိုမို ဆောင်ရွက်ရမည် ဖြစ်သည်ဟု ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။ လက်ရှိအခြေအနေတွင် တရုတ်-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံ၏ ဘုံအကျိုးစီးပွားသည် လျော့နည်းသွားခြင်းမဟုတ်ဘဲ ပို၍ များပြားလာခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ကုန်သွယ်စီးပွား၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး၊ မူးယစ်တားမြစ်တိုက်ဖျက်ရေး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး၊ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး စသည့် ကဏ္ဍများတွင်သာမက ဥတုရာသီပြောင်းလဲမှု၊ ဉာဏ်ရည်တု (AI) စသည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများကို ရင်ဆိုင်ခြင်းနှင့် နိုင်ငံတကာဂရုပြုကြသည့်ကိစ္စရပ်များတွင်ပါ တရုတ်-အမေရိကန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ တရုတ်-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံသည် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုစာရင်းကို တိုးချဲ့ကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးကိတ်မုန့်ကြီးကို ပိုမိုကြီးမားအောင်၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ဘုံအကျိုးစီးပွား အကောင်အထည်ပေါ်အောင် ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ဆဋ္ဌမအနေဖြင့် ပြည်သူ့မျှော်လင့်ချက်ကို တုံ့ပြန်ရမည် ဖြစ်သည်ဟု ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံမှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးသည် နှစ်နိုင်ငံပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားကို အစဉ်အမြဲ အလေးထား ထည့်သွင်းစဉ်စားပြီး နှစ်နိုင်ငံပြည်သူ့အင်အားကို စုစည်းသင့်ကြောင်း၊ တရုတ်-အမေရိကန် နှစ်ဦးနှစ်ဖက်သည် နှစ်နိုင်ငံ လူပုဂ္ဂိုလ် သွားလာမှုနှင့် လူမှုယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်ရေး မူဘောင် ပေါင်းကူးတံတားအတွက် လမ်းခင်းပေးရမည် ဖြစ်သလို အနှောင့်အယှက်နှင့် အတားအဆီးများကိုလည်း ဖယ်ရှားရမည် ဖြစ်ရာ “အေးခဲသော သက်ရောက်မှု” ကို လူက ဖန်တီးရမည် မဟုတ်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

သတ္တမအနေဖြင့် နိုင်ငံကြီး တာဝန်ယူမှုကို ပြသရမည် ဖြစ်သည်ဟု ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံသည် လူသားမျိုးနွယ်တို့၏ ရှေ့ရေးကံကြမ္မာကို အချိန်နှင့်အမျှ ချင့်ချိန် စဉ်းစားသင့်ပြီး ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် တာဝန်ယူမှု၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးအတွက် ပြည်သူ့ထုတ်ကုန် ပံ့ပိုးမှု၊ ကောင်းမွန်သည့် အပြန်အလှန် ဆက်ဆံမှုနှင့် အပြန်အလှန် အင်အားပြုန်းတီးမှု၊ အခြားနိုင်ငံအား ဘက်ရွေးချယ်ရပ်တည်ရန် ခြိမ်းခြောက်မှု မပြုခြင်း အပါအဝင် ကမ္ဘာ့သွေးစည်းညီညွတ်ရေးအတွက် အပြုသဘောဆောင်သည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သင့်ကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ရှီကျင့်ဖိန်က တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး သမိုင်းဖြစ်စဉ်က တရုတ်-အမေရိကန် သံတမန်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်သည့် ၄၅ နှစ်ကြာကာလ အတွေ့အကြုံနှင့် ဉာဏ်ပညာလမ်းစကို သက်သေပြုပြီးဖြစ်သည်ဟု အလေးထား ပြောကြားခဲ့သည်။
အကယ်၍ နှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် မိတ်ဖက်ပြုကာ ကွဲလွဲမှုများကို ဘေးဖယ်ထား၍ တူညီမှုများကို ရှာဖွေမည် ဆိုလျှင် တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးသည် ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ရရှိနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ အကယ်၍ တစ်ဖက်သားအား ပြိုင်ဘက်အဖြစ် သဘောထားကာ ဆိုးဝါးသည့် ယှဉ်ပြိုင်မှုများပြုလုပ်မည်ဆိုပါက တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးသည် အခက်အခဲများနှင့် ရင်ဆိုင်ရနိုင်သလို ဆုတ်ယုတ်သွားနိုင်ကြောင်း၊ လက်ရှိ ကမ္ဘာသည် မငြိမ်မသက် လှုပ်ခတ်ပြောင်းလဲမှုများ၊ ပဋိပက္ခများ မကြာခဏ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိရာ လူသားတို့အနေဖြင့် ယခင်က မကြုံခဲ့ရဖူးသော စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း၊ နိုင်ငံကြီးများ ယှဉ်ပြိုင်ခြင်းသည် ခေတ်ကာလ၏ နောက်ခံအရောင်မဟုတ်ဘဲ စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ညှိနှိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းကသာ မျက်မှောက်အခက်အခဲများကို အတူတကွ ကျော်လွှားနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း ၊ “ကွင်းဆက် ဖြတ်တောက်ခြင်း” သည် ဖြေရှင်းသည့် နည်းလမ်းမဟုတ်ဘဲ အပြန်အလှန် အကျိုးဖြစ်ထွန်းသည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည်သာ အတူတကွ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ “ခြံဝန်းလေးတွင် တံတိုင်းမြင့်ခတ်ခြင်း” သည် နိုင်ငံကြီး လုပ်ဆောင်သည့်အရာ မဟုတ်ဘဲ တံခါးဖွင့်မျှဝေခြင်းကသာ လူသားမျိုးနွယ်အတွက် အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး တည်ငြိမ်စွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးသည် နှစ်နိုင်ငံပြည်သူများနှင့် သက်ဆိုင်သလို လူသားမျိုးနွယ် အနာဂတ်ကံကြမ္မာနှင့်လည်း သက်ဆိုင်ကြောင်း၊ တရုတ်နှင့် အမေရိကန်သည် နိုင်ငံကြီး နှစ်နိုင်ငံ မှန်ကန်သည့် ဆက်ဆံရေးလမ်းကြောင်းကို ဆက်လက်ရှာဖွေရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံက ဤကမ္ဘာဂြိုဟ်တွင် ရေရှည် ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးကို ဖော်ဆောင်ကာ ကမ္ဘာကြီးအတွက် တည်ငြိမ်မှုနှင့် အပြုသဘောစွမ်းအင်ကို ပို၍ ဖြည့်တင်းပံ့ပိုးရမည် ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ရှီကျင့်ဖိန်က တရုတ်နိုင်ငံသည် တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး တည်ငြိမ်ကောင်းမွန်ပြီး ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရရှိရေး ရည်မှန်းချက်မှာ ပြောင်းလဲခြင်းမရှိကြောင်း၊ အပြန်အလှန်လေးစားမှု၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှု၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ဘုံအကျိုးစီးပွား ဖော်ဆောင်မှုတို့နှင့်အညီ တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးကို စီမံဖြေရှင်းသည့် အခြေခံမူများမှာ ပြောင်းလဲခြင်းမရှိကြောင်း၊ မိမိနိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာ၊ လုံခြုံရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အကျိုးစီးပွားများကို အခိုင်အမာကာကွယ်ရန် ရပ်တည်ချက်မှာ ပြောင်းလဲခြင်းမရှိကြောင်း၊ တရုတ်နှင့် အမေရိကန်ပြည်သူများကြား အစဉ်အလာ ချစ်ကြည်ရေးကို ဆက်လက်ထားရှိလိုသည့် ဆန္ဒမှာလည်း ပြောင်းလဲခြင်းမရှိကြောင်း အလေးအနက်ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့်အတူ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးမှုကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန်၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်များ တိုးချဲ့ရန်၊ ကွဲပြားမှုများကို ထိန်းချုပ်စီမံရန်၊ ခက်ခက်ခဲခဲရရှိထားသော တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး တည်ငြိမ်သော အရှိန်အဟုန်ကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းသွားရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်ဝမ်အရေး၊ ကုန်သွယ်စီးပွားနှင့် သိပ္ပံနည်းပညာ၊ ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး၊ တောင်တရုတ်ပင်လယ်အရေး၊ ယူကရိန်းအကျပ်အတည်းနှင့် ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်စသည့် ကိစ္စရပ်များတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရပ်တည်ချက်ကို ရှီကျင့်ဖိန်က ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့သည်။

ရှီကျင့်ဖိန်က “ထိုင်ဝမ် သီးခြားရပ်တည်ရေး” ခွဲထွက်မှုလုပ်ရပ်များသည် ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် လုံးဝကိုက်ညီမှုမရှိဟု အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိန်းသိမ်းလိုပါက လိုက်ချင်းသဲနှင့် ဒီမိုကရက်တစ်တိုးတက်ရေးပါတီ (DPP) အာဏာပိုင်များ၏ “ထိုင်ဝမ် သီးခြားရပ်တည်ရေး” ပင်ကိုယ်စရိုက်ကို အဓိက ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိရှိထားရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုင်ဝမ်ပြဿနာကို အထူး သတိကြီးစွာ စီမံကိုင်တွယ်ကာ “ထိုင်ဝမ် သီးခြားရပ်တည်ရေး” ကို ပြတ်ပြတ်သားသား ဆန့်ကျင်ရမည်ဖြစ်သလို တရုတ်နိုင်ငံ ငြိမ်းချမ်းစွာ ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေးကို ထောက်ခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက အလေးအနက် ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်ပြည်သူများ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအခွင့်အရေးကို ပိတ်ပင်၍ မရသလို လျစ်လျူရှု၍မရကြောင်း၊ နိုင်ငံတိုင်းတွင် အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန် လိုအပ်ပြီး အမျိုးသားလုံခြုံရေး သဘောတရားကို အကျယ်ချဲ့၍မရသလို ယင်းကို အကြောင်းပြပြီး အခြားနိုင်ငံများကို မကောင်းကြံ ကန့်သတ်ဖိနှိပ်မှုများ ပို၍ မပြုလုပ်သင့်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံက ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုပြုလုပ်သည် ဟူသော အဆိုမှာ အထောက်အထားမရှိသလို အကြောင်းပြချက်လည်း မရှိကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ ကိုယ်၌ကလည်း နိုင်ငံတကာ ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုဒဏ် ခံရသူဖြစ်ပြီး ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှု မည်သည့်ပုံစံကိုမဆို အစဉ်အမြဲ ဆန့်ကျင်နှိမ်နှင်းလျက်ရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် တောင်တရုတ်ပင်လယ် ပိုင်နက် အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးနှင့် အကျိုးစီးပွားများကို အခိုင်အမာ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ထားကြောင်း၊ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံများကြား ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခြင်းသည် တောင်တရုတ်ပင်လယ်ရှိ အငြင်းပွားမှုများကို စီမံထိန်းချုပ်ရန် အမြဲတစေ အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းဖြစ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံသည် နန်ရှားကျွန်းစုကျောက်တန်းများဆိုင်ရာ နှစ်နိုင်ငံအငြင်းပွားမှုတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်း မပြုသင့်ကြောင်း၊ ရန်စလှုံ့ဆော်မှုများကို ခွင့်ပြုခြင်း၊ ပံ့ပိုးခြင်းမပြုသင့်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ယူကရိန်းအရေးနှင့် ပတ်သက်၍ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရပ်တည်ချက်နှင့် လုပ်ဆောင်ချက်များသည် အမြဲတမ်း ရိုးသားပွင့်လင်းကြောင်း၊ ဆိုလိုသည်မှာ နှစ်ဖက်ကြား ကြားဝင်ညှိနှိုင်းပေးခြင်း၊ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲများကို တွန်းအားပေးခြင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် သွားလာလှုပ်ရှားနေခြင်း၊ တင်းမာမှု အခြေအနေ လျော့ကျရေးအတွက် တွန်းအားပေးရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြောင်း၊ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်တွင် စစ်ပွဲနှင့် မငြိမ်မသက်မှုများ ဖြစ်ပွားသည်ကို တရုတ်နိုင်ငံက ခွင့်မပြုကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ မဟာဗျူဟာလုံခြုံရေးနှင့် အဓိက အကျိုးစီးပွားများ ခြိမ်းခြောက်ခံရခြင်းကို လျစ်လျူရှုမည်မဟုတ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒန်က အမေရိကန်-တရုတ် ဆက်ဆံရေးသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အရေးကြီးဆုံး နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးအနေဖြင့် နှစ်နိုင်ငံပြည်သူများနှင့် သက်ဆိုင်သည်သာမက ကမ္ဘာကြီး၏ အနာဂတ်နှင့်ပါ သက်ဆိုင်နေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
အမေရိကန်-တရုတ် ပြိုင်ဆိုင်မှုကို ပဋိပက္ခအဖြစ်သို့ မပြောင်းလဲစေရေး အာမခံရန်မှာ နှစ်နိုင်ငံပြည်သူများနှင့် ကမ္ဘာကြီးအပေါ် အမေရိကန်-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံ အစိုးရများမှ ထမ်းဆောင်ရမည့် တာဝန်ဖြစ်ကြောင်း၊ လွန်ခဲ့သည့် လေးနှစ်အတွင်း အမေရိကန်-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံသည် သံတမန်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးအဖွဲ့များကြား ပုံမှန် မဟာဗျူဟာမြောက် ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးမှုများ ထိန်းသိမ်းထားခြင်း၊ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ဆွေးနွေးပွဲများ ကျင်းပခြင်း အပါအဝင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးနှင့် ဆက်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းသစ်များ ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်းနှင့် အသစ်တည်ဆောက်ခြင်းများ အတူတကွ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြရာ နှစ်ဖက်အကြား အပြန်အလှန်နားလည်မှု တိုးမြှင့်ရေးအတွက် အကျိုးဖြစ်စေခဲ့ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် လွန်ခဲ့သည့်တစ်နှစ်က ဆန်ဖရန်စစ္စကို တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုမှစ၍ နှစ်ဖက်စလုံးသည် စစ်ရေး၊ မူးယစ်တားမြစ်တိုက်ဖျက်ရေး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး၊ ဉာဏ်ရည်တု(AI)၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၊ လူမှုယဉ်ကျေးမှု ဖလှယ်မှု စသည့်နယ်ပယ်များတွင် လက်တွေ့အောင်မြင်မှုရလဒ်များ ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့သည် ၂၀၂၆ ခုနှစ် အာရှ-ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအဖွဲ့ (APEC) ခေါင်းဆောင်များ အလွတ်သဘောအစည်းအဝေးနှင့် G20 ခေါင်းဆောင်များ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို ကြီးမှူးကျင်းပရန် အပြန်အလှန် ထောက်ခံအားပေးကြရာ အမေရိကန်-တရုတ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် ပြည်သူများအတွက် အကျိုးကျေးဇူးများ ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်သည်ကို ပြသခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံသည် “စစ်အေးတိုက်ပွဲသစ်” ကို ရှာဖွေကြိုးပမ်းမည် မဟုတ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ စနစ်ကို ပြောင်းလဲရန် ကြိုးပမ်းမည် မဟုတ်ကြောင်း၊ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကို ခိုင်မာအားကောင်းစေခြင်းဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံကို ဆန့်ကျင်ရန် ကြိုးပမ်းမည် မဟုတ်ကြောင်း၊ “ထိုင်ဝမ် သီးခြားရပ်တည်ရေး” ကို ထောက်ခံမည် မဟုတ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ပဋိပက္ခ ဖြစ်ရန် ရှာဖွေကြိုးပမ်းမည် မဟုတ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရန် ထိုင်ဝမ်အရေးကို အသုံးချမည် မဟုတ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံသည်လည်း တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်း မူဝါဒကို ဆက်လက်လိုက်နာကျင့်သုံးမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အကူးအပြောင်းကာလတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့်အတူ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများကို အားဖြည့်ဆောင်ရွက်ပြီး အပြန်အလှန် နားလည်မှုများကို တိုးမြှင့်ကာ မတူကွဲပြားမှုများကို တာဝန်သိစွာ စီမံထိန်းချုပ်ရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များသည် အပြန်အလှန်လေးစားခြင်း၊ ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ခြင်း၊ ဆက်သွယ်ညှိနှိုင်းမှုများကို ထိန်းသိမ်းထားခြင်း၊ ပဋိပက္ခများ တားဆီးကာကွယ်ခြင်း၊ 《ကုလသမဂ္ဂပဋိညာဉ်စာတမ်း》ကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ဘုံအကျိုးစီပွားကဏ္ဍများတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်း၊ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးတွင် ယှဉ်ပြိုင်မှုဖြစ်စေသည့်အချက်များအား တာဝန်သိစွာ စီမံထိန်းချုပ်ခြင်း စသည့် နှစ်ဖက် သဘောတူညီမှုရရှိထားသော တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး လမ်းညွှန်ချက် အခြေခံမူ ၇ ချက်ကို ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ နှစ်ဖက်စလုံးက အဆိုပါအခြေခံမူများကို လက်ကိုင်ထားကာ တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး ဆက်လက်တည်ငြိမ်စေရန်နှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းစွာ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကို ဖော်ဆောင်ရန် ဆန္ဒရှိကြကြောင်း သိရသည်။

နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များသည် တရုတ်-အမေရိကန် မဟာဗျူဟာဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု၊ သံတမန်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးအဖွဲ့များကြား ပုံမှန်ဆက်ဆံမှု၊ စစ်ရေး၊ ကုန်သွယ်စီးပွား၊ ဘဏ္ဍာရေး စသည့် ကဏ္ဍများတွင် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးမှု ယန္တရားများ၏ အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍကို အပြုသဘောဆောင် သုံးသပ်ခဲ့ကြပြီး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှု အရှိန်အဟုန်ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းသွားရန် သဘောတူညီခဲ့ကြသလို မက်ခရိုစီးပွားရေးမူဝါဒ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရေးကို အားဖြည့်ဆောင်ရွက်ရန် သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။ နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များသည် ဆန်ဖရန်စစ္စကိုတွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲမှစပြီး မူးယစ်တားမြစ်တိုက်ဖျက်ရေး၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၊ ဉာဏ်ရည်တု (AI) နှင့် လူမှုယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်ရေး စသည့်ကဏ္ဍများ၏ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွင် အပြုသဘောဆောင်သောတိုးတက်မှုများ ရရှိခဲ့ကြောင်း ပြန်လည်သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။

ဉာဏ်ရည်တု (AI) စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် ပတ်သက်၍ ပွင့်လင်းရိုးသားပြီး အပြုသဘောဆောင်သည့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း၊ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံတွင် မိမိတို့ ကိုယ်စီ ဉာဏ်ရည်တု (AI) နှင့်စပ်လျဉ်းသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို အပြန်အလှန် ပူးပေါင်းလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အားကောင်းခိုင်မာစေရန်နှင့် ဉာဏ်ရည်တု (AI) ဖြင့် အများကောင်းကျိုး ဆောင်ကြဉ်းရေးကို မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်မှုကို အတည်ပြုခဲ့ကြောင်း၊ လူသားမျိုးနွယ်တို့ နျူကလီးယား လက်နက်အသုံးပြုမှု ထိန်းချုပ်ရေး ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ထိန်းသိမ်းထားသင့်ကြောင်း နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များက ယူဆကြသည်။

နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များက ယခုအကြိမ်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုသည် ပွင့်လင်းမှု၊ နက်ရှိုင်းမှု ရှိပြီး အပြုသဘောဆောင်သည်ဟု ယူဆရာ ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးမှုများ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားရန် ဆန္ဒရှိကြကြောင်း သိရသည်။အဆိုပါ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွင် ချိုက်ချီ၊ ဝမ်ရိ စသည်တို့ ပါဝင်တက်ရောက်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ (Xinhua)
—————————-
习近平同美国总统拜登在利马举行会晤
新华社利马11月16日电（记者韩墨　杨依军）当地时间11月16日下午，国家主席习近平在利马同美国总统拜登举行会晤。
习近平指出，过去4年，中美关系虽然历经跌宕起伏，但也开展了对话和合作，总体实现了稳定。我们指导双方团队通过磋商确定了中美关系的一些指导原则，共同推动两国对话和合作重回正轨，恢复和新建了20多个沟通机制，在外交、安全、经贸、财政、金融、军队、禁毒、执法、农业、气候变化、人文等领域取得了积极成果。
过去4年的经验值得总结、启示需要记取，我认为至少有以下几条。
一是要有正确的战略认知。“修昔底德陷阱”不是历史的宿命，“新冷战”打不得也打不赢，对华遏制不明智、不可取，更不会得逞。
二是要言必信、行必果。人无信不立。中方都是说到做到，但如果美方总是说一套、做一套，对美国的形象很不利，也损害双方互信。
三是要平等相待。中美两个大国交往，任何一方都不能按照自己的意愿改造对方，也不能从所谓“实力地位”出发压制对方，更不能为保持本国的领先地位而剥夺对方正当发展权利。
四是不能挑战红线、底线。中美是两个大国，难免有些矛盾分歧，但不能损害彼此核心利益，更不能搞冲突对抗。一个中国原则和中美三个联合公报是双边关系的政治基础，必须恪守。台湾问题、民主人权、道路制度、发展权利是中方的4条红线，不容挑战。这些是中美关系最重要的防护栏和安全网。
五是要多搞对话和合作。在当前形势下，中美两国共同利益不是减少了，而是更多了。不管是在经贸、农业、禁毒、执法、公共卫生等领域，还是面对气候变化、人工智能等全球性挑战，以及在国际热点问题上，都需要中美合作。中美双方应该拉长合作清单，做大合作蛋糕，实现合作共赢。
六是要回应人民期待。发展中美关系应该始终着眼两国人民福祉，汇聚两国人民力量。中美双方要为两国人员往来和人文交流架桥铺路，也要排除干扰和障碍，不要人为制造“寒蝉效应”。
七是要展现大国担当。中美两国应该时刻考量人类前途命运，为世界和平担当，为全球提供公共产品，为世界团结发挥积极作用，包括开展良性互动、不搞相互消耗、不胁迫别国选边站队。
习近平强调，中美关系的发展历程，印证了中美建交45年来的经验和启示。如果两国做伙伴，求同存异，中美关系就能够取得长足发展。如果把对方当对手，恶性竞争，中美关系就会遭遇波折甚至倒退。当今世界动荡不安、冲突频发，人类面临前所未有的挑战。大国竞争不应是时代底色，团结协作才能共克时艰。“脱钩断链”不是解决之道，互利合作才能共同发展。“小院高墙”不是大国作为，开放共享才能造福人类。中美关系稳定发展既关乎两国人民，也关乎人类前途命运。中美要继续探寻两个大国正确相处之道，实现中美两国在这个星球上长期和平共存，多为世界注入确定性、提供正能量。
习近平强调，中方致力于中美关系稳定、健康、可持续发展的目标没有变，按照相互尊重、和平共处、合作共赢处理中美关系的原则没有变，坚定维护自身主权、安全、发展利益的立场没有变，赓续中美人民传统友谊的愿望没有变。中方愿同美方继续保持对话、拓展合作、管控分歧，延续中美关系来之不易的企稳势头。
习近平就台湾、经贸科技、网络安全、南海、乌克兰危机和朝鲜半岛等问题阐明中方立场。
习近平强调，“台独”分裂行径同台海和平稳定水火不容。美方想要维护台海和平，关键是要认清赖清德和民进党当局的“台独”本性，慎之又慎处理台湾问题，明确反对“台独”，支持中国和平统一。
中国人民的发展权利不可剥夺、不容无视。各国都有维护国家安全的需要，不能泛化国家安全概念，更不能以此为借口对别国恶意设限打压。
所谓中国实施网络攻击，既没有证据，也没有道理。中方本身是国际网络攻击的受害者，一贯反对并打击任何形式的网络攻击。 　　中方坚决维护南海领土主权和海洋权益。当事方对话协商始终是管控南海争议的最佳方式。美国不应介入有关南沙岛礁的双边争议，不应纵容和支持挑衅冲动。
中方在乌克兰问题上的立场和作为始终光明磊落，就是穿梭斡旋、劝和促谈，为和平而奔走，为推动局势降温而努力。中方不会允许朝鲜半岛生战生乱，不会坐视中国的战略安全和核心利益受到威胁。
拜登表示，美中关系作为世界上最重要的双边关系，不仅事关两国人民，也事关世界的未来。确保美中竞争不演变为冲突，这是美中两国政府对于两国人民和世界肩负的责任。过去4年，美中双方共同努力恢复和新建了一些对话和沟通渠道，包括双方外交和安全团队保持经常性战略沟通，开展坦诚深入对话，为增进双方相互了解发挥有益作用。特别是我们一年前在旧金山会晤以来，双方在军事、禁毒、执法、人工智能、气候变化、人文交流等方面取得实实在在的成果。美中双方相互支持对方主办2026年亚太经合组织领导人非正式会议和二十国集团领导人峰会，展示了美中合作可以给人民带来的福祉。美国不寻求“新冷战”，不寻求改变中国体制，不寻求通过强化同盟关系反对中国，不支持“台湾独立”，不寻求同中国发生冲突，不会利用台湾问题同中国竞争。美方也将继续奉行一个中国政策。美方愿在过渡期同中方加强沟通对话，增进彼此相互认知，负责任地管控分歧。
两国元首重申双方就中美关系指导原则达成的7点共识，即相互尊重、和平共处、保持沟通、防止冲突、恪守《联合国宪章》、在有共同利益的领域开展合作、负责任管控双边关系中的竞争因素。双方愿秉持这些原则，继续稳定中美关系，实现平稳过渡。 　　两国元首积极评价中美战略沟通、外交安全团队经常性接触、两军、经贸、金融等领域对话机制的重要作用，同意继续保持沟通势头，加强宏观经济政策协调。两国元首回顾了旧金山会晤以来禁毒、气候变化、人工智能、人文交流等领域对话合作取得的积极进展。 　　两国元首认为，双方就人工智能治理进行了坦诚和建设性对话，在联合国大会相互联署各自关于人工智能的决议，确认有必要加强国际合作，促进人工智能向善普惠，应维持由人类控制核武器使用的决定。
两国元首都认为，这次会晤坦诚深入，是建设性的，愿继续保持沟通联系。
蔡奇、王毅等参加会见。（完）
1. 当地时间11月16日下午，国家主席习近平在利马同美国总统拜登举行会晤。 新华社记者 李学仁 摄