ဘဝနေဝင်ချိန်ကို ရင်ဆိုင်ရာဝယ် – တရုတ်ပြည်သူများက သေခြင်းတရားအကြောင်း ပြောဆိုမှုများကို ပိုမိုလက်ခံလာ

ပေကျင်း၊ ဧပြီ ၂၅ ရက် (ဆင်ဟွာ)
တရုတ်နိုင်ငံ ပေကျင်းမြို့မှ ရုပ်ရှင်ထုတ်လုပ်သူတစ်ဦးဖြစ်သော အသက် ၄၁ နှစ်အရွယ် ယွီပေါသည် သေခြင်းတရားကို ဒရာမာဆန်ဆန်၊ ရုပ်ရှင်ဆန်ဆန်ကဲ့သို့ လွန်စွာဝေးကွာလွန်းလှသည်ဟု တစ်ချိန်က ခံစားခဲ့ရဖူးသည်။
၎င်းအနေဖြင့် အထူးကြပ်မတ်ကုသဆောင်များ (ICUs) အတွင်း အသက်ရှင်ခြင်း သို့မဟုတ် သေခြင်း အခိုက်အတန့်များကို ကင်မရာနောက်ကွယ်မှပင် နှစ်ပေါင်းများစွာကြာ အမြဲတစေ မှတ်တမ်းတင်ရိုက်ကူးခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ၎င်းကိုယ်တိုင် တစ်နှစ်အတွင်း ပန်ကရိယရောင်ရမ်းခြင်းဝေဒနာကို သုံးကြိမ်တိုင်တိုင် အပြင်းအထန်ခံစားခဲ့ရပြီးချိန်တွင်မူ အရာရာပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။

“ဒါတွေအားလုံးက အရက်သောက်တာ၊ လူမှုရေးပွဲတွေနဲ့ အားလုံးက ကိုယ်တိုင်လုပ်ဆောင်ခဲ့တာတွေကြောင့်ပါပဲ” ဟု ယွီက ဆိုသည်။ “ဒါပေမဲ့ အဲဒါတွေကြောင့် သေဆုံးခြင်းဟာ ကျွန်တော်တို့အားလုံးရဲ့ နောက်ဆုံးခရီးဆုံးပန်းတိုင်ပဲဆိုတာကို ကျွန်တော် သဘောပေါက်လာခဲ့တယ်။ ဘယ်လိုရင်ဆိုင်ရမလဲဆိုတာကို ရွေးချယ်ဖို့ ဒါကို ကျွန်တော် နားလည်ချင်လာတယ်”
ယွီသည် ယခင်လက အသက်ရှင်ရေး ဆန္ဒပြုလွှာကို အွန်လိုင်းပလက်ဖောင်းမှတစ်ဆင့် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး ၎င်းတို့၏ ဘဝနောက်ဆုံးအချိန်ဆန္ဒများကို တရားဝင်မှတ်တမ်းတင်ကြသည့် ပိုမိုများပြားလာသော တရုတ်ပြည်သူများနှင့်အတူ ပါဝင်လာခဲ့သည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ၎င်း၏ အခြေအနေ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာနိုင်ဖွယ် မရှိတော့သည့်အချိန်တွင် သေဆုံးခါနီး နှလုံးပြန်လည်သက်ဝင်လာစေရန် လုပ်ဆောင်ခြင်း (CPR) ၊ အကူအသက်ရှူကိရိယာတပ်ဆင်ခြင်းနှင့် အစာပိုက်သွင်းခြင်းတို့ကို စွန့်လွှတ်ရန် ရွေးချယ်ခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံက ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ လူ့သက်တမ်းသည်လည်း ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအနက် အမြင့်ဆုံးနိုင်ငံအဖြစ် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ၇၉ နှစ်ခန့်အထိ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ယခုအခါ သက်ကြီးရွယ်အိုအများစုမှာ ပိုမိုအသက်ရှည်လာပြီး ပိုမိုကျန်းမာသော ဘဝနေထိုင်မှုများ ရရှိလာခဲ့သော်ငြားလည်း နာတာရှည်ဖျားနာမှုနှင့် ဘဝနေဝင်ချိန် စိန်ခေါ်မှုများ ပို၍များပြားလာခြင်းက ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာ မည်သို့ အိုမင်း၊ သေဆုံးမည်ကို ရောင်ပြန်ဟပ်မှု ပိုမိုနက်ရှိုင်းလာခဲ့သည်။
ယင်းသို့ ပြောင်းလဲလာသော အခင်းအကျင်းပုံစံ၌ ဘဝနေဝင်ချိန်အတွက် အစီအစဉ်က အများပြည်သူများကြား ပြောဆိုကြသည့်စကားဝိုင်းအတွင်း ဖြည်းဖြည်းချင်းဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ဟိုစဉ်တစ်ချိန်က မပြောအပ်မဆိုအပ်သော အကြောင်းအရာအဖြစ် ရှုမြင်ထားခဲ့သော အသက်ရှင်ရေးဆန္ဒပြုလွှာနှင့် ထပ်ဆင့်ညွှန်ကြားမှုများမှာ ခြေခြေမြစ်မြစ်ရှိလာခဲ့ရာ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီ၏ ကိုယ်ပိုင်စီရင်ခွင့် ပိုမိုမြင့်မားလာခဲ့သလို မိသားစုများအနေဖြင့် ၎င်းတို့ ချစ်ခင်ရသူများ၏ နောက်ဆုံးဆန္ဒများကို ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ သိရှိလက်ခံလာခဲ့ကြသည်။
ယွီသည် ထိုကဲ့သို့ အသက်ရှင်ခြင်းနှင့် သေဆုံးခြင်းကြား ပြောင်းလဲရေးကို တွန်းအားပေးသည့် အသက် ၃၅ နှစ်မှ ၅၉ နှစ်အရွယ် ပညာတတ်၊ မြို့ပြနေ၊ နည်းပညာကျွမ်းကျင်မှုရှိသော အရွယ်ရောက်ပြီးသူများပါဝင်သည့်လူအုပ်စုမှ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထိုအသက်အရွယ်အပိုင်းအခြားသည် ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်က စတင်ခဲ့သော “ရွေးချယ်မှုနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာ“ ပလက်ဖောင်းဟု ယခင်က လူသိများသည့် Beijing Living Will Promotion Association နှင့် အသက်ရှင်ရေးဆန္ဒပြုလွှာ လက်မှတ်ရေးထိုးထားသူ လူဦးရေ ၆၀,၀၀၀ ကျော်၏ သုံးပုံနှစ်ပုံ ပမာဏရှိသည်။
“ကျွန်တော်တို့ အသက်အရွယ်မှာ မင်္ဂလာဆောင်ဖိတ်စာရရှိတာတွေနည်းလာပြီးတော့ နာရေးကိစ္စအသိပေးဖိတ်ကြားတာတွေပဲ ပိုများလာတယ်ဆိုတာ အထင်ရှားဆုံးပဲ။ ရှစ်နှစ်ကြာလောက် အိပ်ရာထဲလဲနေခဲ့ရတဲ့ ကျွန်တော့်အဖိုးလိုမျိုးပဲ ကျွန်တော်တွေ့ဖူးသူတွေအများစုက သူတို့ရဲ့နောက်ဆုံးနေ့ရက်တွေမှာ မလိုအပ်တဲ့နာကြင်မှုတွေကို ခံစားခဲ့ကြရတယ်။ ဒါဟာ အသက်ရှင်ဖို့လုပ်တာမဟုတ်ဘူး။ ဝေဒနာတွေကို အသက်ဆက်ပေးနေတာပဲ”

အဆိုပါ အသင်းတွင် အသက်ရှင်ရေး ဆန္ဒပြုလွှာ လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် တရုတ်နိုင်ငံသား ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးက တက္ကသိုလ်ဘွဲ့ရများဖြစ်ကြသလို အများစုမှာ ၎င်းတို့၏ စိတ်နေသဘောထားကို စိတ်ကူးအကြံဉာဏ်သစ်များဖြင့် ပုံဖော်ခွင့်ရရှိသော ပေကျင်း၊ ရှန်ဟိုင်းနှင့် ဆန်းကျန့် စသည့် ဖွံ့ဖြိုးပြီးသားမြို့ကြီးများတွင် နေထိုင်ကြသူများဖြစ်သည်။

ကနဦး၌ လျင်မြန်စွာ တိုးတက်လာခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သော ခြောက်နှစ်အကြာက နှစ်စဉ် လူဦးရေ ၁၅,၀၀၀ ခန့်ဖြင့် အမြင့်ဆုံးရောက်ရှိလာခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင်မူ နှေးကွေးသွားခဲ့သည်။ ယင်းမှာ စိတ်ဝင်စားမှုလျော့ကျသွားခြင်းကြောင့်မဟုတ်ဘဲ ဆေးရုံများ၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် စာချုပ်စာတမ်းသက်သေခံရုံးများကဲ့သို့ အသက်ရှင်ရေး ဆန္ဒပြုလွှာများ ရေးသားရန် နေရာများ ပိုမိုပေါ်ထွက်လာခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ထိုအသင်း၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဝမ်ပေါ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ပြည်သူတွေရဲ့ အသိပညာဗဟုသုတက တိုးတက်လာတာပါ။ ပထမဆုံးစတင်ခဲ့တုန်းက WeChat ပေါ်မှာ ကျွန်တော်တို့ မျှဝေခဲ့တဲ့အချက်အလက်တွေကို ဘယ်သူကမှ မတုံ့ပြန်ခဲ့ကြဘူး။ ဒါပေမဲ့ အခုဆိုရင် အထက်တန်းကျောင်းသားတွေတောင်မှ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖွဲ့ထဲမှာ ပါဝင်လာကြပြီ” ဟု ဝမ်က ဆိုသည်။

တိုးတက်မှုနှင့် အစဉ်အလာဓလေ့မှာမူ ထိပ်တိုက်တွေ့စမြဲပင်ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံတွင် သေဆုံးခြင်းနှင့်သက်ဆိုင်သော ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ စံနှုန်းများမှာ ခိုင်မာအားကောင်းနေဆဲဖြစ်ပြီး မင်္ဂလာမရှိသောအရာအဖြစ် မှတ်ယူလျက် မကြာခဏ ရှောင်ရှားကာ ပြောဆိုဆွေးနွေးကြသည်။ မည်သို့ပင် အချည်းနှီးဖြစ်စေကာမူ အသက်ဆက်ရေးအတွက် ကုသမှုကို စွန့်လွှတ်ခြင်းသည် သားဆိုးသမီးဆိုးများအဖြစ် ရှုမြင်ခြင်းခံရနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ မိသားစုများအနေဖြင့် စိတ်ခံစားမှုအရသော်လည်းကောင်း၊ ဝေဖန်အကဲဖြတ်ခံရမည်ကို စိုးရွံ့၍သော်လည်းကောင်း အသက်ဆက်ရေးကို အပြင်းအထန် မကြာခဏ အတင်းအကျပ်ပြုလုပ်လေ့ရှိကြသည်။

ပေကျင်း ဟိုင်တျန့်ဆေးရုံ၏ ရောဂါဝေဒနာသက်သာရေး ပြုစုစောင့်ရှောက်မှုစင်တာရှိ ဆရာဝန်တစ်ဦးဖြစ်သော ချင်ယွမ်က ယင်းကဲ့သို့ တင်းမာမှုအခြေအနေကို မကြာခဏကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ “လူတွေက သူတို့ရဲ့ အသက်အရွယ်ကြီးလှပြီဖြစ်တဲ့ ဆွေမျိုးတွေ အသက်ရှင်နေသရွေ့ မိသားစုပြည့်စုံတယ်လို့ ယူဆကြတယ်။ သူတို့က ဒီအတိုင်းမြန်မြန်ကြီးနဲ့ လက်လျှော့လိုက်ကြတယ်လို့ လူအများရဲ့ ဝေဖန်ပြောဆို အကဲဖြတ်ခံရမှာကို စိုးရိမ်တတ်ကြတယ်” ဟု ၎င်းက ရှင်းပြခဲ့သည်။

ယင်းအား လမ်းညွှန်တည့်မတ်ပေးသည့်အနေဖြင့် ၎င်း၏အဖွဲ့သည် လူနာများ၏ ဆန္ဒနှင့် မိသားစု၏ မျှော်လင့်ချက်များကို ချိန်ညှိပေးရန် မိသားစုတွေ့ဆုံပွဲများ ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည်။ “ဒါကတော့ နေ့တိုင်း ဆွေးနွေးတာမျိုးပါ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

မူဝါဒသည်လည်း လူ့စိတ်နေသဘောထား ပြောင်းလဲမှုကို ထင်ဟပ်စပြုလာပြီဖြစ်သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ဆန်းကျန့်မြို့သည် တရုတ်နိုင်ငံ၌ ဆေးကုသမှုဆိုင်ရာ အသက်ရှင်ရေးဆန္ဒပြုလွှာများကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုသည့် ပထမဆုံးမြို့ဖြစ်လာခဲ့ပြီး မြို့ခံများကိုလည်း ၎င်းတို့၏ နောက်ဆုံးအချိန်တွင် ခွဲစိတ်ကုသမှုဆိုင်ရာ ကုထုံးများကို ငြင်းပယ်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။

ထိုလုပ်ဆောင်ချက်မှာ မမျှော်လင့်ဘဲ လူစိတ်ဝင်စားမှုများပြားခဲ့ကာ ၎င်းတို့ဆန္ဒများကို တရားဝင်ဖြစ်စေရန် ကြိုးပမ်းသူ ပိုမိုများပြားလာသည်ဟု နိုတြီရုံးများက ဆိုသည်။

“လူငယ်တွေနဲ့ ကလေးမရှိတဲ့ စုံတွဲတွေက စာချုပ်နဲ့ တရားဝင်အတည်ပြုဖို့ ကြိုးစားတာတွေ ပိုလုပ်လာကြတယ်။ သူတို့က သူတို့ဘဝရဲ့ နောက်ဆုံးအချိန်တွေကို ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိ ဆက်လက်ဖြတ်သန်းနိုင်ဖို့ သိပ်ကို အလေးထားလာကြတယ်” ဟု ဆန်းကျန့်မြို့ရှိ စာချုပ်စာတမ်း သက်သေခံရှေ့နေဖြစ်သူ လျိုဆွေမေက ဆိုသည်။

တရုတ်နိုင်ငံတွင် သက်ကြီးရွယ်အို လူဦးရေ များပြားလာပြီး လူဦးရေ သန်း ၃၁၀ ကျော်မှာ အသက် ၆၀ နှင့်အထက် အရွယ်များဖြစ်နေသည့်အလျောက် တရုတ်နိုင်ငံ အစိုးရအနေဖြင့် အသက်ကြီးပိုင်းအရွယ် ပြည်သူများ၏ လိုအပ်ချက်အသီးသီးနှင့် ကိုက်ညီစေရေးအတွက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော မဟာဗျူဟာတစ်ရပ်အဖြစ် ရောဂါဝေဒနာသက်သာရေး ပြုစုစောင့်ရှောက်မှုများကို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်ပေးလျက်ရှိပေသည်။

တရုတ်နိုင်ငံတွင် ဘဝနေဝင်ချိန် ရောဂါဝေဒနာသက်သာရေး ကုသရေးစင်တာ အရေအတွက်မှာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ၅၁၀ ခုရှိခဲ့ရာမှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ၄,၂၅၉ ခုအထိ ရှိလာခဲ့ပြီး မြို့နှင့် ခရိုင်ပေါင်း ၁၈၅ ခု၌ ရှေ့ပြေးအဆောက်အအုံများ ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ သို့ရာတွင် အထူးသဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုနည်းသော နိုင်ငံအနောက်ပိုင်းဒေသများတွင် ယင်းတို့အား လက်လှမ်းမီနိုင်မှုမှာ မညီမမျှရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ရှေ့ပြေးစမ်းသပ်ဧရိယာတိုင်း၌ ရောဂါဝေဒနာသက်သာရေး ကုသဆောင် တစ်ခုထက်မနည်း ထားရှိကာ မြို့ပြတွင်သာမက ကျေးလက်ဒေသရှိ လူမှုအသိုက်အဝန်းများကိုပါ လွှမ်းခြုံနိုင်စေရန် တရုတ်နိုင်ငံ အစိုးရက ရည်မှန်းထားသည်။

အခြား အရှိန်အဟုန်တစ်ခုကလည်း တည်ဆောက်လျက်ရှိသည်။ ပြည်လုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေးအတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက အသိပညာပေးမှုနှင့် မူဝါဒပိုင်း အားဖြည့်ပံ့ပိုးမှု တိုးမြှင့်ရေးအတွက် ၂၀၂၄ ခုနှစ်က အဆိုပြုခဲ့သည်။ ယင်းအား ထောက်ခံသူများက လူများ၏ ဆန္ဒအလျောက် ဆေးရုံဆေးခန်းရောက်ရှိနိုင်ရန်အတွက် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်သေခံကတ်များနှင့် သက်ဆိုင်သော ကြိုတင်ညွှန်ကြားချက်များကို အလိုရှိကြသည်။

ထိုအပြောင်းအလဲက တစ်ကမ္ဘာလုံး၏ လားရာကို ထင်ဟပ်စေသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံက တည်ငြိမ်သော ဆေးကုသမှုဆိုင်ရာ အသက်ရှင်ရေးဆန္ဒပြုလွှာများမှ လုပ်ဆောင်ဆဲဖြစ်သော အနာဂတ် ကျန်းမာရေးကိစ္စများအတွက် ကြိုတင်စီစဉ်ခြင်း (ACP) ဆီသို့ ဦးတည်ပြောင်းလဲနေပြီး တရုတ်နိုင်ငံကလည်း အလားတူပုံစံများနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ချိန်ညှိလျက်ရှိသည်။

ACP မှာ အနာဂတ်တွင် ၎င်း၏အဖွဲ့အစည်းက အဓိကအာရုံစိုက်၍ ပရိုမိုးရှင်းပြုလုပ်မည့် အစီအစဉ်တစ်ခု ဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး တစ်ကိုယ်ရေ ဦးစားပေးရွေးချယ်မှုများကို လက်တွေ့လုပ်ဆောင်နိုင်သော ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အစီအစဉ်များအဖြစ် အကောင်အထည်ဖော်ပေးမည့်အရာ ဖြစ်လာမည်ဟု ဝမ်က ခန့်မှန်းသုံးသပ်ခဲ့သည်။

၎င်းတို့အဖွဲ့အစည်းအနေဖြင့် Douyin နှင့် Bilibili ကဲ့သို့ ဗီဒီယိုမျှဝေခြင်းနှင့် streaming ပလက်ဖောင်းများမှတစ်ဆင့် ဘစ်ဒေတာ (big data) များကို အသုံးပြုကာ မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာ အသိပေးခြင်း၊ ဖြန့်ချိတိုးမြှင့်ခြင်းတို့ လုပ်ဆောင်ရန် စီစဉ်ထားသည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

သို့သော် ယဉ်ကျေးမှုအတားအဆီးများ ရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

“သေခြင်းတရားအကြောင်းကိုပြောရင် အဲဒါက ပိုပြီးမြန်မြန်ဆန်ဆန် ရောက်လာတတ်သလိုမျိုးပြောပြီး လူတချို့က ကျွန်မတို့ပြောတာကို လက်မခံကြဘူး” ဟု ကျဲ့ကျန်းပြည်နယ်ရှိ ရောဂါဝေဒနာသက်သာရေး ပြုစုကုသပေးသော သူနာပြုတစ်ဦးလည်းဖြစ်၊ ထိုအစီအစဉ်အား ထောက်ခံသည့် စေတနာ့ဝန်ထမ်းတစ်ဦးလည်းဖြစ်သူ ရှန့်ချောင်ကျန်း က ဆိုသည်။ “ဒါပေမဲ့ ဘဝရဲ့ နောက်ဆုံးအချိန်ထိ စောင့်ကြည့်နေတာက ဆွေးနွေးပြောဆိုနိုင်မယ့် အခွင့်အရေးကို လုံးဝလက်လွတ်ခံလိုက်တဲ့ သဘောမျိုးပါပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

၎င်းကိုယ်တိုင်မှာ အသက်ရှင်ရေးဆန္ဒပြုလွှာ၌ လက်မှတ်ထိုးထားခြင်း မရှိသော်လည်း သမီးဖြစ်သူက ၎င်း၏ဆန္ဒကို သိနှင့်နေခဲ့သည်။ “တစ်နေ့ အဲဒီအခြေအနေကို ရောက်လာပြီဆိုရင် ရောဂါဝေဒနာသက်သာရေး ဆေးကုသမှုစင်တာကို ဆက်ဆက်သွားခိုင်းမှာလို့ သူ ကျွန်မကိုပြောဖူးပါတယ်” ဟု ရှန့်က ပြောပြခဲ့သည်။ “အဲဒီလို တိတ်တဆိတ် နားလည်မှုမျိုးက ကျွန်မတို့ တည်ဆောက်ချင်တဲ့အရာပါပဲ” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ယွီပေါမှာလည်း အတားအဆီးများနှင့် ကြုံတွေ့ရလျက်ရှိသည်။ ၎င်းအနေဖြင့် အသက်ရှင်ရေးဆန္ဒပြုလွှာ၌ လက်မှတ်ရေးထိုးရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်သည်ကို WeChat အကောင့်၌ မျှဝေခဲ့ပြီးနောက် ၎င်း၏ သူငယ်ချင်းများက ၎င်း ရောဂါကျွမ်းနေပြီဟုထင်ကာ စုပြုံဖုန်းဆက်၍ သတင်းမေးခဲ့ကြသည်။ “ကျွန်တော်က ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရုံသက်သက်အနေနဲ့ အဲဒီလို ရွေးချယ်ခဲ့တယ်ဆိုတာကို သူတို့တွေ မယုံကြဘူး” ဟု ၎င်းက ပြောပြခဲ့သည်။

“သေခြင်းတရားကို စိတ်မသက်မသာဖြစ်မိတာက ကျွန်တော်တို့အတွက် အရိုးစွဲနေတဲ့ အစဉ်အလာတစ်ခုလို ဖြစ်နေပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က သေခြင်းတရားကို ကြောက်ကြတယ် ရှောင်လွှဲလိုကြတယ် အဲဒါကို ရင်မဆိုင်ချင်ကြဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဒီလောကထဲကနေ ဘယ်လိုထွက်ခွာသွားမယ်ဆိုတာကို ရွေးချယ်တာက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အခွင့်အရေး ဖြစ်သင့်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ၎င်းအနေဖြင့် မျှော်လင့်ချက်ထားနေဆဲဖြစ်သည်။ “တခြားသူတွေလည်း ဒီလမ်းကြောင်းကို ရွေးချယ်လာကြမယ်လို့ ကျွန်တော်ယုံကြည်ပါတယ်။ ရုပ်ရှင်ဇာတ်လမ်းတွေကနေ သူတို့ရဲ့ ဘဝဇာတ်ကြောင်းတွေကို ပြောပြချင်ပါတယ်။ အဲဒီအခါကျရင် ကျွန်တော်တို့ သေခြင်းတရားအကြောင်းကို တဝဲလည်လည် ပြောဆိုနေတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ အဲဒါကြောင့် ဘဝမှာ ပိုပြီးအမြော်အမြင်ကြီးစွာ နေထိုင်ရမယ်ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ သေခြင်းတရားအကြောင်း ပြောဆိုတတ်လာမယ့်ပုံပါပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ (Xinhua)
……………………………………..
(English Version)
Facing the end, their way: more Chinese people embracing conversations about death
BEIJING, April 22 (Xinhua) — For Yu Bo, a 41-year-old filmmaker from Beijing, death once felt like a distant concept — something dramatic, even cinematic.
He had spent years documenting life-or-death moments in ICUs, always from behind the camera. But everything shifted when he experienced three severe episodes of acute pancreatitis in a single year.
“It was all self-inflicted — alcohol, social events,” Yu said. “But it made me realize that death is the one destination we all share. I wanted to understand it, to choose how I face it.”
Last month, Yu signed a living will through an online platform, joining a growing number of Chinese people who are formally documenting their end-of-life wishes. He chose to forgo cardiopulmonary resuscitation, mechanical ventilation, and tube feeding should his condition be deemed irreversible.
As China develops, life expectancy has steadily risen — reaching around 79 years in 2024, among the highest in the developing world. Many older adults are now living longer, healthier lives, but the rise in chronic illness and end-of-life challenges is prompting deeper reflection on how to age — and die — with dignity.
In this shifting landscape, end-of-life planning is slowly entering the public conversation. While once seen as taboo, living wills and advance directives are gaining ground, offering individuals greater control and families a clearer sense of their loved ones’ final wishes.
Yu is part of a demographic driving this change: educated, urban, tech-savvy adults aged 30 to 59. This age group accounts for two-thirds of the more than 60,000 people who have signed living wills with the Beijing Living Will Promotion Association — formerly known as the Choice and Dignity platform — since 2010.
“At our age, the most obvious sign is that you get fewer wedding invitations and more funeral notices,” he said. “I’ve seen too many people suffer needlessly in their final days, like my grandfather, who was bedridden for eight years. That wasn’t life. That was prolonged pain.”
Nearly 70 percent of the Chinese who have signed living wills with the association hold a university degree, and most live in developed cities like Beijing, Shanghai and Shenzhen, where exposure and access to new ideas shape their attitudes.
Growth was initially rapid, peaking at about 15,000 annually six years ago, but this has since slowed. According to Wang Bo, secretary-general of the association, this isn’t due to waning interest, but rather the emergence of more channels to write wills, such as hospitals, civic groups and notary offices.
“Public awareness has grown,” Wang said. “When we first started, no one responded to the information we shared on WeChat. But now, even high school students have joined our volunteer team.”
Still, progress clashes with tradition.
In China, cultural norms surrounding death remain strong — discussing it is often avoided, as it’s seen as inauspicious. Forgoing life-prolonging treatment, no matter how futile, can be seen as unfilial. Families often insist on aggressive interventions for emotional closure or fear of being judged.
Qin Yuan, a doctor at the palliative care center of Beijing Haidian Hospital, often sees this tension. “People believe that as long as their elderly relatives are alive, their family is whole,” she explained. “They also worry about being judged for ‘giving up’ too early.”
To navigate this, her team holds family meetings to align patient wishes with family expectations. “It’s a daily negotiation,” she said.
And policy is beginning to reflect shifting attitudes.
In 2023, Shenzhen became the first Chinese city to legally recognize living wills, allowing residents to reject invasive treatments at the end of their lives.
The move sparked unexpected interest, with notary offices reporting rising numbers of people seeking to formalize their wishes.
“Young people and childless couples are increasingly seeking notarization,” said Liu Suimei, a Shenzhen notary. “They care deeply about preserving dignity in their final moments.”
As China’s population ages — with more than 310 million people aged 60 and above — the government has been expanding palliative care services as part of a broader strategy to meet the diverse needs of its elderly citizens.
Hospice units in China grew from 510 in 2020 to 4,259 in 2022, with pilot facilities reaching 185 cities and counties. Yet access remains uneven, especially in less-developed western regions. By 2025, the government aims to establish at least one palliative care ward in every pilot area, ensuring coverage across both urban and rural communities.
Other momentum is building. In 2024, a national political advisor proposed the expansion of education and policy support. Advocates want advance directives linked to health IDs, ensuring that people’s wishes follow them to the hospital.
This shift mirrors a global trend. While the United States is moving from static living wills to ongoing advance care planning (ACP), China is adapting similar models.
Wang envisions ACP, which will be a key promotion focus for her association in the future, as a tool to translate personal preferences into actionable medical plans.
She said the association plans to use big data to inform policy and expand outreach via video-sharing and streaming platforms like Douyin and Bilibili.
Still, cultural resistance lingers.
“Some people just wave us off, as if talking about death will make it come sooner,” said Xiang Qiaozhen, a palliative care nurse in Zhejiang and a volunteer advocate. “But waiting until the very end often means missing the chance to have the conversation at all.”
She has not signed a living will herself, but her daughter knows her wishes. “One day, she told me, ‘If it ever comes to that, I’ll make sure you go into palliative care,'” Xiang said. “That kind of quiet understanding is what we hope to build.”
Yu Bo, too, faced pushback. After sharing his decision to sign a living will on his WeChat account, friends flooded him with calls, assuming he was terminally ill. “They couldn’t believe I’d made such a choice just to be prepared,” he said.
“Our discomfort with death is almost in our cultural DNA,” Yu reflected. “We fear it, avoid it, and rarely claim ownership of it. But choosing how we leave this world should be our own right.”
Despite this, he remains hopeful. “I believe more people will choose the same path,” he said. “I want to tell their stories through film. Maybe then, we’ll learn to talk about death — not to dwell on it, but to live more wisely because of it.”
Photo: A nurse works at the intensive care unit (ICU) in a hospital in Qixia City, east China’s Shandong Province, May 12, 2024. (Photo by Luan Qincheng/Xinhua)