ရှီနှင့် ဘိုင်ဒန် တယ်လီဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်ဆွေးနွေး

ပေကျင်း၊ ဧပြီ ၄ ရက် (ဆင်ဟွာ)

တရုတ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရှီကျင့်ဖိန်သည် ဧပြီ ၂ ရက်နှောင်းပိုင်းက အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်ထံမှ တယ်လီဖုန်းခေါ်ဆိုမှုကို လက်ခံပြောကြားခဲ့သည်။ သမ္မတနှစ်ဦးတို့သည် တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး၊ အပြန်အလှန် အကျိုးကျေးဇူးနှင့် ဆက်စပ်သော ကိစ္စရပ်များအပေါ် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း၊ နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း အမြင်ချင်းဖလှယ်ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

သမ္မတ ရှီက ၎င်းနှင့် သမ္မတ ဘိုင်ဒန်တို့ လွန်ခဲ့သည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလက ဆန်ဖရန်စစ္စကိုအစည်းအဝေး၌ အနာဂတ်ရှေ့ရှု ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမျှော်မှန်းချက်ကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သောလများအတွင်း နှစ်နိုင်ငံ တာဝန်ရှိသူများကလည်း သမ္မတများ၏ နားလည်မှုများအပေါ် အလေးအနက်ထား ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေးသည် တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန် အစပြုထားသလို ယင်းကို လူ့အဖွဲ့အစည်းများနှင့် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်း ဆက်ဆံရေး၏ အနုတ်လက္ခဏာဆောင်သည့် ကိစ္စရပ်များကလည်း ကြီးထွားလျက်ရှိရာ နှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် အာရုံစိုက်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ပေသည်။

ရှပ်အင်္ကျီတစ်ထည်၏ ပထမဆုံးကြယ်သီးကို မှန်ကန်စွာတပ်ရမည်ဆိုသကဲ့သို့ မဟာဗျူဟာမြောက် သဘောထားအမြင်ကလည်း တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး၏ အစဉ်အမြဲ အခြေခံဖြစ်သည်ဟု တရုတ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရှီက အလေးထားပြောခဲ့သည်။ တရုတ်နှင့် အမေရိကန်ကဲ့သို့ နိုင်ငံကြီးနှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဆက်ဆံရေးကို ဖြတ်တောက်ရမည်မဟုတ်သလို တစ်နိုင်ငံနှင့် တစ်နိုင်ငံ ကျောခိုင်းရမည်လည်း မဟုတ်ကြောင်း၊ ပဋိပက္ခဖြစ်မှု သို့မဟုတ် ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှု ဖြစ်ပွားခြင်းကိုလျှော့ချရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် နှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် အချင်းချင်း လေးစားမှုရှိရမည်ဖြစ်သလို ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ကာ အပြန်အလှန်အကျိုးရှိသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို နောက်ကြောင်းပြန်လှည့်မည့်အစား တည်ငြိမ်၊ ခိုင်မာ၍ ရေရှည်တည်တံ့သောနည်းလမ်းဖြင့် ရှေ့ဆက်ရမည်ဖြစ်သည်။
တရုတ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရှီက ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း တရုတ်-အမေရိကန်ဆက်ဆံရေးကို လမ်းညွှန်ပေးမည့် ဆက်စပ်အခြေခံအချက် ၃ ခုကို အလေးထားဖော်ပြခဲ့သည်။
ပထမအချက်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေးကို တန်ဖိုးထားရမည်ဖြစ်သည်။ နှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဆက်ဆံရေးတွင် ပဋိပက္ခမရှိ၊ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံခြင်းမရှိသော အခင်းအကျင်းထားရှိရမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဆက်ဆံရေး၏ အလားအလာကောင်းကို တွန်းအားပေးဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။
ဒုတိယအချက်မှာမူ တည်ငြိမ်မှုရှိရေးကို ဦးစားပေးရမည်ဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဆက်ဆံရေး အလုံးစုံတည်ငြိမ်စေရေးကို ထိန်းသိမ်းရန် ဆက်ဆံရေးနောက်ကြောင်းပြန်မှု၊ မတော်မဆမှုကျူးလွန်ခြင်း သို့မဟုတ် သတ်မှတ်လိုင်းကို ဖြတ်ကျော်ခြင်းကို ရှောင်ရှားရမည်ဖြစ်သည်။
တတိယအချက်မှာ အများကယုံကြည်လက်ခံမှုကို ထိန်းသိမ်းရမည်ဖြစ်သည်။ နှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကတိကဝတ်များကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ထိန်းသိမ်းရမည်ဖြစ်ကာ ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမျှော်မှန်းချက်ကို အမှန်တကယ်ဖြစ်ပေါ်လာစေရန် ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အနေဖြင့် အပြန်အလှန် လေးစားမှုရှိသောနည်းလမ်းဖြင့် ဆွေးနွေးမှု အားကောင်းလာစေရန်၊ မတူကွဲပြားမှုများကို ချင့်ချင့်ချိန်ချိန် ကိုင်တွယ်ရန်၊ အပြန်အလှန်အကျိုးပြုသော စိတ်ဓာတ်ဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အဆင့်မြှင့်တင်ရန်၊ နိုင်ငံတကာရေးရာများကို တာဝန်ယူမှုရှိသောနည်းလမ်းဖြင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှု အရှိန်မြှင့်တင်ရန် လိုအပ်ပေသည်။

ထို့ပြင် ထိုင်ဝမ်အရေးသည် တရုတ်-အမေရိကန်ဆက်ဆံရေးတွင် ဖြတ်ကျော်ရမည်မဟုတ်သော ပထမဆုံးအနီရောင်လိုင်းဖြစ်သည်ဟု သမ္မတ ရှီက အလေးထားပြောခဲ့သည်။ “ထိုင်ဝမ် သီးခြားရပ်တည်ရေး” ခွဲထွက်ရေးသမားများ၊ ပြင်ပမှတွန်းအားပေးမှု၊ ၎င်းတို့အားထောက်ခံသူများနှင့် ရင်ဆိုင်ရာတွင် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် မည်သို့မှညှိနှိုင်းရန်မရှိကြောင်း ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။

“ထိုင်ဝမ် သီးခြားရပ်တည်ရေး” ကို ထောက်ခံခြင်းမပြုဟူသော အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတ ဘိုင်ဒန်၏ ကတိကဝတ်ကို မှန်ကန်သောအရေးယူဆောင်ရွက်မှုအဖြစ် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရန် အမေရိကန်အား သမ္မတ ရှီက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ အမေရိကန်ဘက်အနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဖိနှိပ်မည့် အစီအစဉ်များစွာကို အတည်ပြုခဲ့ပြီး တရုတ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း ၎င်းတို့၏ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုစာရင်းများ၌ ထပ်ခါထပ်ခါဖြည့်စွက်လျက်ရှိသည်။ ယင်းလုပ်ဆောင်ချက်မှု အန္တရာယ်ကို ဖြေရှင်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ အန္တရာယ်ဖန်တီးခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ အကယ်၍ အမေရိကန်အနေဖြင့် အပြန်အလှန်အကျိုးဖြစ်ထွန်းသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ရှာဖွေရန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဝေစုများကို မျှဝေရန် ဆန္ဒရှိပါက တရုတ်နိုင်ငံ၏ တံခါးကို အစဉ်အမြဲဖွင့်လှစ်ထားမည်ဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ နည်းပညာမြင့်တိုးတက်မှုကို ထိန်းချုပ်ခြင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၏ တရားဝင်အခွင့်အရေးကို တားဆီးပိတ်ပင်ခြင်းကို ကန့်သတ်ထားမည်ဆိုပါက တရုတ်နိုင်ငံက လက်ပိုက်ကြည့်နေမည်မဟုတ်ပေ။

ထို့ပြင် ဟောင်ကောင်နှင့် စပ်လျဉ်းသောကိစ္စရပ်များ၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ တောင်တရုတ်ပင်လယ်နှင့် အခြားသော အရေးကိစ္စများအပေါ် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရပ်တည်ချက်ကိုလည်း သမ္မတ ရှီက ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။
အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတ ဘိုင်ဒန်က အမေရိကန်-တရုတ်ဆက်ဆံရေးသည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အကျိုးဆက်ဖြစ်ပေါ်မှုအများဆုံး ဆက်ဆံရေးဖြစ်ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုပြောခဲ့သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် စစ်အေးပုံစံအသစ်ကို ဖော်ဆောင်မည်မဟုတ်ကြောင်း၊ ၎င်း၏ ရည်ရွယ်ချက်က တရုတ်နိုင်ငံ၏ စနစ်ကို ပြောင်းလဲမည်မဟုတ်ကြောင်း၊ ၎င်း၏ မိတ်ဖက်များကလည်း တရုတ်နိုင်ငံကို ပစ်မှတ်ထားမည်မဟုတ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်က “ထိုင်ဝမ် သီးခြားရပ်တည်ရေး” ကို အားပေးထောက်ခံမည်မဟုတ်ကြောင်းနှင့် အမေရိကန်က တရုတ်နှင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားစေရန် လုပ်ဆောင်မည်မဟုတ်ကြောင်း သမ္မတ ဘိုင်ဒန်က ထပ်လောင်းပြောခဲ့သည်။ အမေရိကန်အနေဖြင့် တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်းမူဝါဒကို လိုက်နာလျက်ရှိကာ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ထိန်းချုပ်ပိတ်ပင်လိုခြင်းမရှိသလို တရုတ်နိုင်ငံမှ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကိုလည်း ကြိုးပမ်းမည်မဟုတ်ပေ။ နှစ်နိုင်ငံ ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးမှုများ အားကောင်းစေရန်၊ မှားယွင်းတွက်ချက်မှုကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန်နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မြှင့်တင်ရန်၊ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို တည်ငြိမ်သောလမ်းကြောင်းပေါ်၌ အဆင့်မြှင့်တင်ရန်နှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများကို ပူးတွဲတုံ့ပြန်ရန် အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး ဂျန်းနက်ရယ်လန်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီ ဘလင်ကန်တို့အား တရုတ်နိုင်ငံသို့ မကြာမီစေလွှတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ထို့နောက် နှစ်နိုင်ငံ သမ္မတများသည် ယူကရိန်းအကျပ်အတည်း၊ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်နှင့် အခြားကိစ္စရေးရာများအပေါ် အမြင်ချင်းဖလှယ်ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

သမ္မတနှစ်ဦးတို့၏ တယ်လီဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးမှုသည် ပွင့်လင်း၍ အပြုသဘောဆောင်ခဲ့သည်။ နှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဆက်ဆံရေးဆက်လက်ထားရှိရေး၊ သံတမန်ရေး၊ စီးပွားရေး၊ ငွေကြေးနှင့် အခြားဆက်စပ်ကိစ္စရပ်များ၊ မူးယစ်ဆေးဝါး တားဆီးနှိမ်နင်းရေး၊ ဉာဏ်ရည်တုနှင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု တုန့်ပြန်ရေးစသောနယ်ပယ်များတွင် ဆွေးနွေးမှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု လုပ်ဆောင်ရေး၊ ပြည်သူအချင်းချင်းကူးလူးဆက်ဆံမှု တိုးချဲ့ရန်အဆင့်များ တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်ရေး၊ နိုင်ငံတကာနှင့် ဒေသဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ ဆက်သွယ်မှုအဆင့်မြှင့်တင်ရေး စသည်တို့အပါအဝင် ဆန်ဖရန်စစ္စကို မျှော်မှန်းချက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့များ စေလွှတ်ရန် တာဝန်ပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

တရုတ်နိုင်ငံကလည်း အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး ရယ်လန်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဘလင်ကန်တို့ တရုတ်နိုင်ငံသို့ မကြာမီ လာရောက်လည်ပတ်မည့်အပေါ် ကြိုဆိုခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ (Xinhua)

………………………………………..
(English Version)

Xi, Biden hold phone talks
BEIJING, April 2 (Xinhua) — Chinese President Xi Jinping spoke with U.S. President Joe Biden on the phone Tuesday at the request of the latter. The two presidents had a candid and in-depth exchange of views on China-U.S. relations and issues of mutual interest.
President Xi noted that his San Francisco meeting with President Biden last November opened a future-oriented San Francisco vision. Over the past months, their officials have acted on the presidential understandings in earnest. The China-U.S. relationship is beginning to stabilize, and this is welcomed by both societies and the international community. On the other hand, the negative factors of the relationship have also been growing, and this requires attention from both sides.
President Xi stressed that the issue of strategic perception is always fundamental to the China-U.S. relationship, just like the first button of a shirt that must be put right. Two big countries like China and the United States should not cut off their ties or turn their back on each other, still less slide into conflict or confrontation. The two countries should respect each other, coexist in peace and pursue win-win cooperation. The relationship should continue moving forward in a stable, sound and sustainable way, rather than going backward.
President Xi underlined three overarching principles that should guide China-U.S. relations in 2024. First, peace must be valued. The two sides should put a floor of no conflict and no confrontation under the relationship, and keep reinforcing the positive outlook of the relationship. Second, stability must be prioritized. The two sides should refrain from setting the relationship back, provoking incident or crossing the line, so as to maintain the overall stability of the relationship. Third, credibility must be upheld. The two sides should honor their commitments to each other with action, and turn the San Francisco vision into reality. They need to strengthen dialogue in a mutually respectful way, manage differences prudently, advance cooperation in the spirit of mutual benefit, and step up coordination on international affairs in a responsible way.
President Xi stressed that the Taiwan question is the first red line that must not be crossed in China-U.S. relations. In the face of “Taiwan independence” separatist activities and external encouragement and support for them, China is not going to sit on its hands.
He urged the U.S. side to translate President Biden’s commitment of not supporting “Taiwan independence” into concrete actions. The U.S. side has adopted a string of measures to suppress China’s trade and technology development, and is adding more and more Chinese entities to its sanctions lists. This is not “de-risking,” but creating risks. If the U.S. side is willing to seek mutually beneficial cooperation and share in China’s development dividends, it will always find China’s door open; but if it is adamant on containing China’s hi-tech development and depriving China of its legitimate right to development, China is not going to sit back and watch.
President Xi stated China’s position on Hong Kong-related issues, human rights, the South China Sea, and other issues.
President Biden noted that the U.S.-China relationship is the most consequential relationship in the world. The progress in the relationship since the San Francisco meeting demonstrates that the two sides can advance cooperation while responsibly managing differences.
President Biden reiterated that the United States does not seek a new Cold War, its objective is not to change China’s system, its alliances are not targeted against China, the U.S. does not support “Taiwan independence,” and the U.S. does not seek conflict with China. The U.S. follows the one-China policy. The U.S. does not want to curtail China’s development, and does not seek “decoupling” from China. The U.S. will send Treasury Secretary Janet Yellen and Secretary of State Antony Blinken to visit China shortly to strengthen dialogue and communication, avoid miscalculation and promote cooperation, so as to advance the relationship on a stable path and jointly respond to global challenges.
The two presidents also exchanged views on the Ukraine crisis, the situation on the Korean Peninsula, and other issues.
The two presidents found the phone call to be candid and constructive. The two sides agreed to stay in communication, and tasked their teams to deliver on the San Francisco vision, including advancing the consultation mechanisms on diplomatic, economic, financial, commercial and other issues as well as carrying out dialogue and cooperation in such areas as counter-narcotics, artificial intelligence and climate response, taking further steps to expand people-to-people exchanges, and enhancing communication on international and regional issues. The Chinese side welcomed visits to China by Treasury Secretary Yellen and Secretary of State Blinken in the near future.
Photo: Chinese President Xi Jinping and U.S. President Joe Biden take a walk after their talks in the Filoli Estate in the U.S. state of California, Nov. 15, 2023. (Xinhua/Li Xueren)