တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံများအနေဖြင့် ရပ်ဝန်းနှင့် ပိုးလမ်းမ အရည်အသွေးမြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မြှင့်တင်ရန် သမ္မတရှီ တိုက်တွန်း

အက်စ်တာနာ၊ ဇွန် ၁၈ ရက် (ဆင်ဟွာ)
တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံများအနေဖြင့် ရပ်ဝန်းနှင့် ပိုးလမ်းမ အရည်အသွေးမြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မြှင့်တင်ရေး၊ တရုတ်-ဗဟိုအာရှ စိတ်ဓာတ်၏ လမ်းညွှန်မှုအောက်တွင် တရုတ်-ဗဟိုအာရှ အေးအတူပူအမျှ အသိုက်အဝန်း ထူထောင်ရေး ရည်မှန်းချက်ကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဖော်ဆောင်ရေးအတွက် တရုတ်နိုင်ငံ သမ္မတ ရှီကျင့်ဖိန်က ဇွန် ၁၇ ရက်၌ တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
ကာဇက်စတန်နိုင်ငံ သမ္မတ ကက်ဆင်-ဂျိုမတ် တိုကာယက်ဗ်က အိမ်ရှင်အဖြစ် ကြီးမှူးကျင်းပခဲ့သည့် ဒုတိယအကြိမ်မြောက် တရုတ်-ဗဟိုအာရှ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၌ အရေးကြီးမိန့်ခွန်း ပြောကြားရာတွင် ရှီက အထက်ပါအတိုင်း ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ ကာဂျစ္စတန်နိုင်ငံ သမ္မတ ဆာဒီယာ ဂျပါရော့ဗ်၊ တာဂျစ်ကစ္စတန်နိုင်ငံ သမ္မတ အမ်မိုမာလီ ရာမွန်၊ တာ့ခ်မင်နစ္စတန်နိုင်ငံ သမ္မတ ဆာဒါး ဘာဒီမူဟာမီဒေ့ါဗ်၊ ဥဇဘက်ကစ္စတန်နိုင်ငံ သမ္မတ ရှာဗ်ကတ် မီယာဇီယိုယက်ဗ်တို့လည်း တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။
လွန်ခဲ့သောနှစ်နှစ်က တရုတ်နိုင်ငံ ရှီးအန်းမြို့၌ ကျင်းပခဲ့သည့် အစည်းအဝေးအတွင်း တရုတ်-ဗဟိုအာရှ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ရှီးအန်း မျှော်မှန်းချက်ကို အတူတကွ ကြေညာခဲ့ကြောင်း ရှီက ထောက်ပြပြောဆိုခဲ့သည်။ ထို့နောက် နှစ်နှစ်အကြာတွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံများသည် ရပ်ဝန်းနှင့် ပိုးလမ်းမ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို တစ်ဆင့်တိုး၍ နက်ရှိုင်းခိုင်မာစွာ ဖော်ဆောင်ခဲ့သည်ဟု ရှီက ပြောကြားခဲ့ပြီး နယ်ပယ်အသီးသီး၌ အဆင့်မြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကိုလည်း ပြန်ပြောင်းပြောဆိုခဲ့သည်။
တရုတ်-ဗဟိုအာရှ ယန္တရား၏ အဓိကမူဘောင်မှာ ခိုင်ခိုင်မာမာ အခြေကျနေပြီဖြစ်ကာ ပထမအကြိမ် ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၌ ရရှိခဲ့သော ဘုံသဘောတူညီမှုကို ခြွင်းချက်မရှိ အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ကြောင်း၊ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံများကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး လမ်းကြောင်းမှာ ပုံမှန် တိုးတက်ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သလို နိုင်ငံအချင်းချင်း ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုမှာလည်း ပိုမိုကောင်းမွန်သထက် ကောင်းမွန်လာကြောင်း ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။
တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံများကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမှာ နှစ်ပေါင်း ၂,၀၀၀ ကျော်တိုင်တိုင် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသော ကူးလူးဖလှယ်မှုများဖြင့် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းရှိခဲ့ကာ ဆယ်စုနှစ် သုံးခုကျော်ကြာ သံတမန်ဆက်ဆံမှုများမှတစ်ဆင့် ပျိုးထောင်ခဲ့သော အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှု၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုတို့ကြောင့် ခိုင်ခိုင်မာမာရှိနေပြီး ခေတ်သစ်ကာလတွင်လည်း အပြန်အလှန်အကျိုးဖြစ်ထွန်းသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၊ တံခါးဖွင့်လှစ်မှုတို့ဖြင့် ရှေ့ဆက်ဖော်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း ရှီက အလေးအနက်ပြောကြားခဲ့သည်။
မိမိတို့ နိုင်ငံခြောက်နိုင်ငံအနေဖြင့် “အရည်အသွေးမြင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဖြင့် ခေတ်မီအသွင်ပြောင်းမှုကို အတူတကွဖော်ဆောင်ရေးအတွက် အပြန်အလှန်လေးစားမှု၊ အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှု၊ အပြန်အလှန်အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှု၊ အပြန်အလှန်ဖေးမကူညီမှု” ဟူသော တရုတ်-ဗဟိုအာရှစိတ်ဓာတ် ခိုင်မာစေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်ဟု ရှီက ဆိုသည်။
ထိုစိတ်ဓာတ်မှာ လက်တွေ့ဖော်ဆောင်သော သွင်ပြင်လက္ခဏာလေးရပ်ဟု အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်ပေသည်။ အဦးဆုံးအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံများသည် အပြန်အလှန်လေးစားမှုကို လက်ကိုင်ပြု၍ တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံ တန်းတူညီမျှဆက်ဆံကာ နိုင်ငံကြီးငယ်မဟူ တန်းတူညီမျှပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ မိမိတို့ နိုင်ငံခြောက်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုမှတစ်ဆင့် ဖြေရှင်းကာ ဘုံသဘောတူညီမှုဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်ကြောင်း ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။
ဒုတိယအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံများသည် အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှု နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းရှိရေး၊ အပြန်အလှန် ဖေးမကူညီမှု တိုးမြှင့်ရေး၊ လွတ်လပ်မှု၊ အချုပ်အခြာအာဏာ၊ နယ်မြေပိုင်နက်ပြည့်စုံမှု၊ နိုင်ငံ၏ ဂုဏ်သိက္ခာတို့ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရာတွင် တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံ ခိုင်ခိုင်မာမာ အထောက်အကူပြုရေးအတွက် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြောင်း၊ မည်သည့်နိုင်ငံ မည်သည့်အဖွဲ့အစည်း၏ ပင်မအကျိုးစီးပွားကိုမှ ထိခိုက်အောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းမရှိကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
တတိယအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံများသည် အပြန်အလှန်အကျိုးရှိမှု၊ အပြန်အလှန်အကျိုးဖြစ်ထွန်းသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတို့ကို ဖော်ဆောင်ကာ ဘုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိပြီး နိုင်ငံအချင်းချင်း ဦးစားပေးမိတ်ဖက်များအဖြစ် ရှုမြင်သလို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အခွင့်အလမ်းများကိုလည်း အတူတကွ မျှဝေလျက်ရှိကြောင်း၊ တစ်နိုင်ငံ၏ အကျိုးစီးပွားကို အခြားတစ်နိုင်ငံက ထည့်သွင်းစဉ်းစားကာ အပြန်အလှန်အကျိုးဖြစ်ထွန်း၍ အပြန်အလှန်အမှီသဟဲပြုသော ဆက်ဆံရေးထူထောင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြောင်း ရှီက ပြောကြားခဲ့သည်။
စတုတ္ထအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဗဟိုအာရှနိုင်ငံများသည် တစ်နိုင်ငံက အကူအညီလိုအပ်ချိန်တွင် အခြားတစ်နိုင်ငံက ဖေးမကူညီပေးပြီး အေးအတူပူအမျှ တစ်စိတ်တစ်ဝမ်းတည်း ရပ်တည်ခဲ့သလို သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံများ၏ အခြေအနေနှင့် လျော်ညီသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းကို ရွေးချယ်ရာ၌လည်းကောင်း၊ မိမိတို့၏ ပြည်တွင်းရေးကိစ္စများကို မိမိတို့ကိုယ်တိုင် ဖြေရှင်းရာ၌လည်းကောင်း အပြန်အလှန် အကူအညီပေးခဲ့ကြောင်း၊ မိမိတို့နိုင်ငံများအနေဖြင့် အန္တရာယ်အသွယ်သွယ်၊ စိန်ခေါ်မှုအသီးသီးကို အတူလက်တွဲဖြေရှင်းကာ ဒေသတွင်း လုံခြုံမှုနှင့် တည်ငြိမ်မှုကို ထိန်းသိမ်းလျက်ရှိကြောင်း ရှီက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။ (Xinhua)
သတင်းအပြည့်အစုံကို ဖော်ပြပါလင့်ခ်မှတစ်ဆင့် ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။ xhtxs.cn/4tt

……………………
(English Version)
Xi urges China, Central Asian countries to promote high-quality Belt and Road cooperation
ASTANA, June 17 (Xinhua) — Chinese President Xi Jinping on Tuesday called on China and Central Asian countries to promote high-quality Belt and Road cooperation and forge ahead toward the goal of building a China-Central Asia community with a shared future under the guidance of the China-Central Asia Spirit.
Xi made the remarks in his keynote speech at the second China-Central Asia Summit hosted by Kazakh President Kassym-Jomart Tokayev. Kyrgyz President Sadyr Japarov, Tajik President Emomali Rahmon, Turkmen President Serdar Berdimuhamedov and Uzbek President Shavkat Mirziyoyev also attended the summit.
Xi pointed out that during their meeting in Xi’an two years ago, they jointly outlined the Xi’an Vision for China-Central Asia cooperation. Two years on, China and Central Asian countries have further deepened and substantiated Belt and Road cooperation, he said, recalling advanced cooperation in various fields.
The core framework of the China-Central Asia mechanism is largely in place, and the consensus at the first Summit has been implemented across the board, Xi said, adding that the path of cooperation among the countries is steadily widening, and their friendship is blooming ever more brightly.
Xi stressed that the cooperation between China and Central Asian countries is rooted in more than 2,000 years of friendly exchanges, cemented by solidarity and mutual trust cultivated through more than three decades of diplomatic ties, and taken forward via openness and win-win cooperation of the new era.
Xi said building on their collective efforts over the years, the six countries have forged a China-Central Asia Spirit of “mutual respect, mutual trust, mutual benefit and mutual assistance for the joint pursuit of modernization through high-quality development.”
The spirit connotes four aspects of practices. First, Xi said that China and Central Asian countries practice mutual respect and treat each other as equals, and all countries, big or small, are equal, adding that the six countries handle issues through consultation and make decisions by consensus.
Second, he said that China and Central Asian countries seek to deepen mutual trust and enhance mutual support, firmly support each other in safeguarding independence, sovereignty, territorial integrity and national dignity, and do not do anything harmful to the core interests of any party.
Third, Xi said China and Central Asian countries pursue mutual benefit and win-win cooperation and strive for common development, view each other as priority partners, and share development opportunities together, adding that they accommodate each other’s interests, and work to build a win-win and symbiotic relationship.
Fourth, he said China and Central Asian countries help each other in time of need and stand together through thick and thin, supporting each other in choosing development paths suitable to respective national conditions and in taking domestic matters into their own hands, adding that the countries work together to address various risks and challenges, and uphold regional security and stability. xhtxs.cn/4tt
English Caption
Chinese President Xi Jinping delivers a keynote speech during the second China-Central Asia Summit in Astana, Kazakhstan, June 17, 2025. (Xinhua/Huang Jingwen)